To, że niemal każdy fotografujący Śląsk chce mieć w swoim archiwum zdjęcia górników, wcale nie oznacza, że ta tematyka w fotografii dokumentalnej jest wyczerpana. Wręcz przeciwnie, już samo wejście na teren kopalni, zjazd i fotografowanie w ekstremalnie trudnych warunkach przysparzają nie lada trudności, stąd mało kto decyduje się na podjęcie wysiłku, gdy zamierzony efekt jest niepewny. Dlatego z uwagą śledzę każdy zestaw fotografii, który poszerza tematykę górnictwa. Z radością przyjąłem propozycję kuratorowania wystawie i katalogowi autorstwa Anety Czarnockiej-Kanik, Macieja Kanika i Michała Kaczorka, trójki autorów związanych ze Stowarzyszeniem Jastrzębski Klub Fotograficzny „Niezależni”. Rolą dokumentalisty jest reagowanie na rzeczywistość, dostrzeganie zmian, wreszcie ich interpretowanie, a to wszystko powinno zmaterializować się w formie konkretnych fotografii. Tak stało się z udziałem Anety, Macieja, Michała i tematu jakiego się podjęli: górniczego życia i pracy w czasie pandemii. Nie ulega wątpliwości, że czas w którym zmagamy się z wirusem Covid-19 i wszystkimi skutkami z tego wynikającymi, będzie miał ogromny wpływ nie tylko na światową gospodarkę, ale również na życie każdego z nas. Dlatego każda fotografia pokazująca ten trudny czas będzie dla przyszłych pokoleń bezcenna. Gratuluję Twórcom, ale też dziękuję za zrozumienie wagi i wsparcie podjętego przez nich tematu Zarządowi Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Wystawa oraz druk katalogu „Utrzymać oddech” na zawsze unieśmiertelnią ten czas zatrzymany na fotografiach, co dla historiografii regionu i kraju jest bezcenne. Dzięki nim będziemy mogli następnym pokoleniom wytłumaczyć świat który im zostawimy. Dziękuję.

Arkadiusz Gola

Czas pandemii koronawirusa to czas wymuszający oddalanie się ludzi od siebie, trzymanie dystansu społecznego. Praca w górnictwie z samej swojej natury wymusza bliskość między osobami. Już sam zjazd pod ziemię zatłoczoną windą narzuca bezpośredni kontakt podróżujących górników. Trójka autorów: Aneta Czarnocka-Kanik, Maciej Kanik oraz Michał Kaczorek działając w przestrzeni kopalń Jastrzębskiej Spółki Węglowej, wykonała dokumentację pracy górników w tym niezwykłym czasie. Fotografie, które możemy oglądać w albumie oraz na wystawie przedstawiają górników nie tylko w sposób dynamiczny, tak jak do tego przywykliśmy, czyli podczas pracy w ścianie, przy transporcie albo przy przeróbce węgla. Wiele z tych fotografii pokazuje statyczne sytuacje, oczekiwanie na wykonanie testu, oczekiwanie na zjazd. Oglądając te zdjęcia czujemy jednak, że życie się nie zatrzymało, że trzeba za chwilę po wspomnianym oczekiwaniu rozpocząć męczącą pracę. Autorzy poruszają przez swój przekaz ważny problem jakim była wrogość skierowana wobec górników i innych grup zawodowych przez część społeczeństwa. Czas pandemii pokazał te ciemne strony ludzkiego charakteru. Na szczęście większość z nas jest gotowa zawsze, nawet w najcięższych warunkach, pomagać innym. Dowód tego stwierdzenia widzimy na zdjęciach osób pracujących w punktach wymazowych. Uważam, że wielki szacunek należy się wymienionym wyżej osobom pracującym w górnictwie i służbie zdrowia, a równie wielkie uznanie dla autorów wystawy „Utrzymać oddech”. Bez wątpienia te fotografie są ważnym dokumentem czasu, w którym jest nam dane żyć. Takie zdjęcia muszą powstawać.

Arkadiusz Ławrywianiec 2020